W projekcie badawczym przeprowadzonym na zlecenie Krajowego Rejestru Długów przeanalizowano dane zebrane podczas badania zrealizowanego przez IMAS International. Analizując strukturę zobowiązań obywateli, pytano respondentów o ilość zobowiązań, ujmując wszystkie formy zadłużania się. Blisko 60% pytanych osób potwierdziło, że ma zobowiązania finansowe. Blisko 20% respondentów ma jedno zobowiązanie, a pozostali dwa lub trzy. Najbardziej obrazowym wskaźnikiem zadłużenia jest średnia liczba zaciągniętych zobowiązań. W 2018 roku wynosił on 1,6 zobowiązania na głowę obywatela. Sytuacja taka wskazuje tendencje, jakie występują w zachowaniach kredytowych Polaków.
Cele wydatków finansowanych ze środków zewnętrzny
Wpływ na liczbę zobowiązań ma również brak ograniczeń przy systemach ratalnych oraz brak podstawowej wiedzy ekonomicznej. Aż 20% zobowiązań wynika z zakupu urządzeń i sprzętu RTV w formule systemu ratalnego oferowanego przez sprzedających. Niepokojący jest duży udział wydatków konsumpcyjnych. To wskazuje na niski poziom oszczędności, jakie posiadają nabywcy. Brak zabezpieczeń sprawia, że takie umowy są ryzykowne i mogą powodować pogorszenie sytuacji finansowej osoby pożyczającej środki finansowe.
Badacze sprawdzili, jak wyglądają zachowania osób, które posiadały zaległości w spłatach. Ponad 30% osób posiadających zobowiązania ma problemy stałe lub czasowe z terminowym regulowaniem należności. Trzecia część tej grupy zaciąga kolejne zobowiązania, aby spłacić występujące zadłużenie. To powoduje powstawanie większych zobowiązań i zwiększa ryzyko dalszego zadłużania się takich osób. Badani deklarowali fakt wykonanych kalkulacji swoich zdolności spłaty przed podjęciem decyzji o pozyskaniu środków finansowych. Dla grupy w wieku produkcyjnym to blisko 77% ankietowanych osób. Taka rozbieżność w szacunkach i realnym zadłużeniu może wynikać z przeszacowania ryzyka lub braku zapewnienia zabezpieczenia finansowego.
Przepływy środków finansowych w firmach i ich wpływ na zachowania kredytowe Polaków
Duża część firm krajowych zachowuje się w zbliżony sposób jak osoby fizyczne. Następuje wydłużenie łańcuchów płatności. Odczuwają to wszyscy uczestnicy gospodarki szczególnie jako problemy w utrzymaniu wskaźników płynności finansowej. W tym wypadku cześć podmiotów korzysta z usług finansowych, aby uzupełniać chwilowe zapotrzebowanie i kredytować wydatki bieżące. Coraz większy poziom opóźnień wpłat zarówno dostawców, jak i odbiorców powoduje również utrudnienia w ściągalności takich zobowiązań. Część firm musi szukać pomocy w zewnętrznych firmach windykacyjnych posiadających doświadczenie w negocjacji z dłużnikami.
Reakcja Polaków w przypadku opóźnień ze spłatą zobowiązań
Zobowiązania Polaków rejestrowane w Krajowym Rejestrze Długów stale rosną. Świadczy to o coraz większym poziome zadłużenia mieszkańców kraju. Jak wykazują wyniki badania, prawie 20% dłużników reaguje już po pierwszym upomnieniu firmy windykacyjnej. Podobny odsetek reaguje na kolejne upomnienia, dokonując spłaty zobowiązania. Świadczy to o wysokiej skuteczności zlecania windykacji profesjonalnym negocjatorom. Niestety zauważalna jest tendencja do łatwego kupowania dóbr i usług bez stosownego zabezpieczania. Wskaźniki pokazują niską rzetelność przy wyborze produktów finansowych.
Polacy preferują zakupy przy użyciu środków zewnętrznych. Należy przewidzieć działania związane z edukacją ekonomiczną, aby ograniczyć ilość zobowiązań posiadanych przez mieszkańców tak, aby nawet w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń była możliwość spłaty zobowiązań z oszczędności.
